Πριν λίγο καιρό, κοιτώντας τη φοιτητική μου βιβλιοθήκη σε μια στιγμή απέραντης απελπισίας πάνω από έναν τεράστιο τόμο γενετικής (η εξεταστική περιλαμβάνει πολλές τέτοιες στιγμές), βρήκα πως κάτι μου έλειπε. Έχω μεγαλώσει σε ένα σπίτι όπου τα βιβλία ήταν το βασικό συστατικό κάθε ματιάς που έριχνες τριγύρω. Έτσι, λοιπόν, είχα μάθει τη θέση κάθε βιβλίου και το πώς η θέα του επηρέαζε τη διάθεσή μου, είχα μάθει να ατενίζω τις βιβλιοθήκες για να πάρω κουράγιο και έμπνευση. Στο ταξίδι μου,όμως, για το καινούργιο σπίτι πήρα μόνο τα άκρως απαραίτητα και τα άφησα ύστερα να στέκονται δίπλα σε βαριά βιβλία βιολογίας.
Επιστρέφοντας σε εκείνη την καθόλου σπάνια στιγμή απελπισίας...κατάλαβα πως μόνος τρόπος επιβίωσης σε παρόμοιες περιπτώσεις θα ήταν η εισαγωγή ενισχύσεων. Ας εξηγήσω λιγάκι την κατάσταση. Σπίτι όλη μέρα, ο ήλιος είτε αποχώρησε είτε δε βγήκε ποτέ (ειδικά εκείνες τις βασανιστικές συννεφιασμένες μέρες του Φλεβάρη), κι εγώ στη μέση ενός ωκεανού από ονόματα πρωτεϊνών, μηχανισμών, οργανισμών και τρέχα γύρευε. Όσο περίεργο κι αν φαίνεται, το μάτι μου θα πάει κατευθείαν στα ράφια, μήπως ξεκουραστεί πάνω σε κάποιο εξώφυλλο που θα του θυμίσει μια ιστορία και ίσως του δώσει λίγο θάρρος. Απαραίτητες, λοιπόν, οι ενισχύσεις σε εκείνα τα ράφια.
Η πρώτη μου επιστράτευση ήταν ένα από τα αγαπημένα μου παιδικά βιβλία. Εκείνη κι Εκείνος του Jimmy Liao ή στα αγγλικά ένας τελείως διαφορετικός τίτλος όπως συμβαίνει πολλές φορές A chance of sunshine. Αν και όταν το πρωτοέπιασα στα χέρια μου ήμουν πολύ λίγο καιρό σε αυτόν τον κόσμο για να μπορέσω να το καταλάβω, αργότερα το εκτίμησα πάρα πολύ. Δεν είναι μια ιστορία αγάπης, όπως θα μας προϊδέαζε ο τίτλος. Η αγάπη μπορεί να προέκυψε μετά το τέλος του βιβλίου, μπορεί και όχι. Είναι μια ιστορία γνωριμίας και τυχαιότητας. Ένα βιβλίο όπου οι εικόνες κυριαρχούν συνοδευόμενες από λίγες μόνο λέξεις. Απλές λέξεις, τίποτε το πομπώδες. Οι ιδέες που πλέουν στο κεφάλι μου κάθε φορά που το (ξανα)διαβάζω αφορούν την αποπνικτική ζωή μέσα στο τσιμέντο, το πόσο ο άνθρωπος έχει ανάγκη από τους άλλους, το πόσο λίγα μπορείς να πεις κι όμως να ακουστούν πολλά. Μα πάνω από όλα συνεπαίρνομαι από εκείνη τη μαγεία του τυχαίου που μπορεί να σε φέρει κοντά ή να σε απομακρύνει από κάποιον άλλον ανεξάρτητα από τις δικές σου προθέσεις.
Όμως όλα αυτά θα ήταν λειψά αν δεν συμμετείχε και ένα μικρό απόσπασμα από το όμορφο ποίημα της βραβευμένης με Νόμπελ Wislawa Szymborska, δίνοντας ακριβώς τον τόνο της αβεβαιότητας και της Σύμπτωσης που τυχαίνει να με συναρπάζει. Η μετάφραση είναι κάτι το ριψοκίνδυνο, ένα ποίημα αλλάζει, παίρνει μορφές διαφορετικές με κάθε μεταπήδηση σε άλλη γλώσσα και με κάθε μεσολάβηση κάποιου άλλου. Παραθέτω, λοιπόν, το ποίημα στα αγγλικά έτσι ώστε να υπάρχει μονάχα ένα πέπλο μεσολάβησης που μας χωρίζει από την Πολωνέζα ποιήτρια.
Love at first sight
They're both convinced
that a sudden passion joined them.
Such certainty is beautiful,
but uncertainty is more beautiful still.
Since they'd never met before, they're sure
that there'd been nothing between them
but what's the word from the streets, staircases, hallways-
perhaps they've passed by each other a million times?
I want to ask them
if they don't remember-
a moment face to face
in some revolving door?
perhaps a "sorry" muttered in a crowd?
a curt "wrong number" caught in the receiver?-
but I know the answer.
No, they don't remember.
They'd been amazed to hear
that Chance has been toying with them
now for years.
Not quite ready yet
to become their Destiny,
it pushed them close, drove them apart,
it barred their path,
stifling a laugh,
and then leaped aside.
There were signs and signals,
even if they couldn't read them yet.
Perhaps three years ago
or just last Tuesday
a certain leaf fluttered
from one shoulder to another?
Something was dropped and then picked up.
Who knows, maybe the ball that vanished
into childhood's thicket?
There were doorknobs and doorbells
where one touch had covered another
beforehand.
Suitcases checked and standing side by side.
One night, perhaps, the same dream,
grown hazy by morning.
Every beginning
is only a sequel, after all,
and the book of events
is always open halfway through.
(σε μετάφραση των Stanislaw Baranczak και Clare Cavanagh)
Ένα βιβλίο, λοιπόν, και ένα ποίημα για σήμερα. Η βιβλιοθήκη θα συνεχίσει να γεμίζει και τα μάτια μαζί με το μυαλό να ανακαλύπτουν.
Εκείνη, ζει σε μια παλιά συνοικιακή πολυκατοικία. Βγαίνοντας έξω στρίβει πάντα αριστερά, όπου κι αν έχει να πάει.
Εκείνος, ζει σε μια παλιά συνοικιακή πολυκατοικία. Βγαίνοντας έξω στρίβει πάντα δεξιά, όπου κι αν έχει να πάει.
Εκείνη κι εκείνος δεν έχουν συναντηθεί ποτέ.
